Buğra Koç

Batı dünyası, yüzyıllarca fosil yakıt yakarak, sömürgeleri soyarak ve atmosferi kirleterek zenginleşti. Şimdi ise aynı Batı, gelişmekte olan ülkelere “hemen yenilenebilir enerjiye geçin” diyor. Üstelik bu geçişin maliyetleri çok daha yüksek, çünkü teknolojiler patent koruması altında ve vaat edilen finansman bir türlü gelmiyor. Sorun yenilenebilir enerji değil – sorun, bu geçişin adaletsiz ve sömürücü bir şekilde dayatılması.

2025 yılının ilk yarısında tarihi bir dönüm noktasına tanık olduk. Yenilenebilir enerji, tarihte ilk kez kömürü geçerek küresel elektrik üretiminde birinci sıraya yerleşti. Bu gerçekten kutlanması gereken bir gelişme. İklim krizi gerçek, bilim net, ve yenilenebilir enerjiye geçiş kaçınılmaz. Bir önceki videomda anlattığım gibi, fosil yakıt şirketleri yıllarca toplumu manipüle ederek bilimi gölgelemeye çalıştı. BP’nin “karbon ayak izi” kavramını uydurarak sorumluluğu bireylere yıkması bunun en çarpıcı örneğiydi.

Ancak aynı dönemde gelişmekte olan ülkelere yönelik iklim uyum finansmanı düşüş gösterdi. Bu çelişki, çok daha derin bir soruna işaret ediyor: Yenilenebilir enerji geçişi, Batı tarafından yeni bir sömürü aracına dönüştürülüyor.

Yenilenebilir enerjiye geçiş gerekli ve acil. Ancak Batı, tarihsel sorumluluğunu üstlenmeden, gerçek finansman sağlamadan ve teknoloji transferi yapmadan bu geçişi dayatıyor. Bu, maalesef yeni bir yeşil sömürgecilik biçimidir. Bu şartlarda, gelişmekte olan ülkelerin kendi kaynaklarıyla, kendi yollarını çizmeleri en meşru ve mantıklı tercihtir.

(Devamını Oku…)

Küresel ısınma gerçek mi yoksa yalan mı? Karbon emisyonu iklimi gerçekten etkiliyor mu? 

Son yüz elli yılda atmosferimizdeki karbondioksit miktarı yüzde elli arttı. Küresel ortalama sıcaklık ise son yüz yılda 1.1 santigrat derece yükseldi. Bu rakam size küçük gelebilir, ama tarih öncesi çağlarda bu kadar ısınma on bin yıl içinde gerçekleşirken, şimdi sadece yüz yılda yaşandı. Bugün konuşacağımız konu, sadece bilimin bize ne söylediği değil. Aynı zamanda gerçeğin nasıl manipüle edildiği, kimler tarafından gizlendiği ve bunun kimin ekmeğine yağ sürdüğünü göreceğiz.

Bu videoda önce iklim değişikliğini inkar edenlerin argümanlarını bilimsel verilerle çürüteceğiz. Sonra sera gazı salınımının gerçek nedenlerini göreceğiz. Ve en önemlisi, fosil yakıt şirketlerinin “karbon ayak izi” gibi kavramları uydurarak size kendinizi nasıl suçlu hissettirdiğini, sorumluluğu üzerlerinden nasıl attıklarını ortaya koyacağız.

(Devamını Oku…)

“Ücretsiz kargo” yazan bir ürün gördüğünüzde sevinir misiniz? Size kötü bir haberim var. Aslında ücretsiz kargo diye bir şey yok. Bu videoda e-ticaret sektörünün üzerimizde uyguladığı psikolojik manipülasyonlardan bahsedeceğim, ve size internet alışverişinin en büyük yalanlarından birini göstereceğim: ücretsiz kargo.

İşin matematiği çok basit. Kargo şirketleri ücretsiz çalışmıyor. Kurye maaşı, mazot parası, dükkan kirası, araç bakımları… O kargo paketini bir noktadan diğerine taşımak için birilerinin para ödemesi gerekiyor. Soru şu: Bu parayı kim ödüyor?

https://youtu.be/-Nne5FwOXzw

(Devamını Oku…)

Her yıl milyonlarca insan “detoks suları” için para harcıyor. Instagram’da bir influencer size limonlu-zencefilili-nane yapraklı bir su içerek vücudunuzdaki “toksinleri” atabileceğinizi söylüyor. Bir diğeri, sabah aç karnına içeceğiniz özel bir karışımın metabolizmanızı hızlandırıp kilo vermenizi sağlayacağını iddia ediyor.

Peki gerçek mi bunlar?

Küresel detoks ürünleri pazarı 2024 yılında 66 milyar doları aştı ve 2030 yılına kadar 95 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Ama işin ilginç yanı şu: bilimsel hiçbir kanıt bu ürünlerin işe yaradığını göstermiyor.
Bugün size detoks endüstrisinin kirli gerçeklerini anlatacağım. Çünkü: vücudunuz zaten dünya üzerindeki en gelişmiş detoks sistemine sahip – ve bu sistem tamamen ücretsiz.

https://youtu.be/rw2GrRPRgBk

(Devamını Oku…)

“Elektrikli arabalar dünyamızı kurtaracak!” Bu cümleyi kaç kez duydunuz? Otomobil şirketleri, hükümetler, hatta çevre aktivistleri bile elektrikli arabaları iklim krizine karşı mucizevi bir çözüm olarak sunuyor. Sıfır emisyon! Temiz enerji! Yeşil gelecek!

Ama gerçekten öyle mi? Elektrikli bir araba satın aldığınızda, o arabanın daha galeriden çıkmadan önce bile büyük bir çevresel maliyeti oluyor.

Bu videoda elektrikli arabaların gerçek çevresel etkisini, bilimsel araştırmalarla inceleyeceğiz. Baştan söyleyeyim: Durum göründüğü kadar basit değil. Ve bize satılan hikaye, gerçeğin sadece küçük bir parçası.

https://youtu.be/CZdPbuRxoVk

(Devamını Oku…)

Hoş geldiniz. Bu kanalda tüketim kültürünün yalanlarını, kurumsal manipülasyonları ve bize “normal” diye yutturdukları saçmalıkları bilimsel kaynaklarla açığa çıkarıyoruz. Bugün konumuz: Pırlantalar.

Bugün size, yirminci yüzyılın en büyük dolandırıcılığından bahsedeceğim. Milyarlarca insanın parasını, duygularını ve değerlerini istismar eden bir sektörden… Ve en kötüsü: Biz bunu “gelenek” zannediyoruz.

(Devamını Oku…)

Marketlerde gördüğünüz o egzotik görünümlü, küçük paketlerde satılan ürünlere bir bakın. Goji berry’nin kilosu bin lira, chia tohumu üç yüz lira, quinoa üç yüz lira, spirulina tozu üç bin lira. Peki bu ürünler gerçekten normal gıdalardan daha mı iyi? Yoksa sadece pahalı bir pazarlama hilesi mi?

Bugün size bilimsel araştırmalara dayanarak “süper gıda” denilen bu ürünlerin gerçek yüzünü göstereceğim. Hangi iddiaların doğru, hangilerinin tamamen uydurma olduğunu, ve paranızı gerçekten neye harcadığınızı öğreneceksiniz.

(Devamını Oku…)

Her yıl milyarlarca lira vitamin şirketlerinin kasasına giriyor, ama hiçbirimiz gerçekte ne aldığımızı bilmiyoruz. Kolajen içip gençleşeceğimizi sanıyoruz, glukozamin alıp eklemlerimizin iyileşeceğini zannediyoruz.
Bugün karşınızda milyarlarca liralık bir dolandırıcılığı ifşa edeceğim. Bu videoda hangi vitaminlerin gerçekten işe yaradığını, hangilerinin pazarlama hilesinden ibaret olduğunu öğreneceksiniz. Fitness influencerlarının gerçek anlaşmalarından, eczacıların aldığı gizli komisyonlara kadar her şeyi masaya yatıracağım.

Bugün telefonunuz neden iki yılda eskiyor? Çamaşır makineniz neden tam garantisi bitince bozuluyor? Yazıcınız neden sürekli kartuş değiştirmenizi istiyor? Bunların hepsinin arkasında aynı sinsi sistem var. Adı “planned obsolescence”, yani “planlanmış eskime”; ve bu sistemin hikayesi tam yüz yıl önce bir ampul karteliyle başlıyor.

Şu anda dolabınızdaki kıyafetlerin her birinin arkasında kirli sular, ağlayan çocuklar ve kan ter içinde çalışan işçiler var.

Fast fashion denilen hızlı moda sektörü, sadece çevre değil, insan hakları ve ekonomik adalet açısından da dünyanın karşılaştığı en büyük sorunlardan biri.
Bugünkü videoda önce bu markaların bize nasıl yalan söylediğini göreceğiz. Sonra gerçek maliyetleri ortaya koyacağız, ve son olarak da bu sistemden nasıl kurtulabileceğimizi konuşacağız.

Bir daha hiçbir kıyafete aynı gözle bakamayacaksınız.